Zó cliché...

Geschreven door Angel op 25 10 2015. Aantal keer gelezen: 904. Permalink

Categorieën: Kunst en Cultuur.

´Hè, doe niet zo ongezellig.´ ´Jij altijd met je goede ideeën.´ ´Je had mij wel even mogen waarschuwen.´ ´Ja zeg, zo kan ik het ook.´ ´Nou, dat mag ook in de krant.´ ´Ze gaan als warme broodjes over de toonbank.´ ´Die dingen schieten als paddestoelen uit de grond.´

Een aantal uitspraken op een rij die veel mensen onder ons bekend voor zullen komen. Want wat hebben deze uitspraken allemaal gemeen? Het zijn clichés. Vaste uitspraken die we in onze dagelijkse conversaties gebruiken. Om een praatje aan te knopen, een gesprek gaande te houden of om andere mensen beter te leren kennen. Grote kans dat we ons dat niet eens bewust zijn. Maar er een keertje bewust bij stil staan is heel lachwekkend.

Clichés verzamelen

Wouter van Wingerden en Pepijn Hendriks verzamelden 13 jaar lang alle clichés die ze voorbij hoorden komen. Dit hebben ze gebundeld in een boek. Persoonlijk vind ik het een heel origineel idee om een boek over clichés te schrijven. Maar wat dreef hen eigenlijk om dit te doen?

Naar eigen zeggen fascineerden de zinnen hen. Het idee is ontstaan op een verjaardag. Het viel hen op dat er tientallen zinnetjes voorbij komen die iedereen in dezelfde context zegt. Ga maar na: ´Wat wil je drinken?´ ´Nou, doe maar iets wat je open hebt staan.´ Of: ´Wat heb je in de aanbieding?´

Een cliché is eigenlijk een standaard zinnetje wat vanzelf opkomt in een standaard situatie. Ze zijn helemaal niet flauw bedoeld of als een dooddoener. Sterker nog, ze zijn echt gemeend. En toch is het een standaardvorm, heel onorigineel eigenlijk.

Volgens taalkundige Marc Oostendorp zijn clichés een smeermiddel voor de dagelijkse conversatie. Het is niet nodig om iets op een originele manier te zeggen. Vaak is het gewoon genoeg áls je iets zegt. Als je zonder clichés zou praten, je zou dus vertellen wat er allemaal in je omgaat, en dat ook nog eens op een volkomen originele manier, zou de ontvanger niet eens begrijpen waar je over praat. Kort door de bocht zijn clichés onmisbaar.

Veel zaken in ons leven zijn vaak cliché. Maar cliché hoeft eigenlijk helemaal niet verkeerd te zijn. Zo hebben veel mensen het verlangen naar huisje, boompje, beestje bijvoorbeeld. Heel burgerlijk, zoals ik het zelf vaak noem. Maar zolang je ervan kunt genieten is er (wat mij betreft) helemaal niets mis mee, toch?.

En je weet wat ze zeggen: ´Alle clichés zijn waar´ én, ´Clichés, niemand wordt er slechter van.´